نیایش مهر

فروغ فرخزاد در شعر" ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد " اینطور می سراید:
امروز روز اول دی ماه است
من راز فصل ها را می دانم و حرف لحظه ها را می فهمم.

----------------------------------

... وامروز روز اول پائیز است. اول مهر. مهرگان زیبا که در خود هزاررمزورازدارد.

"مهر" یکی ازخدایان کهن آریایی است که آئین ویژه اش زمانی دراز جهان گیر شد
در اوستا بخشی از سرودهای دینی " یَشت " خوانده می شود. ریشه این واژه" یَز"
هست که نیایش برای یک ایزد است. دهمین یشت از بیست و یک یشت اوستا، مهریشت
است.
شاید بتوان گفت که مهریشت کهن ترین یشت هاست. هسته مرکزی این یشت به زبان
درست ایران باستانی پرداخته شده است. این متن کهن سرشار از نیروی شعری و
زیبائی است و از جمله بهترین فراورده های شعری آریائی باستان به شمار میرود.
درباره میترا این خداوند کهن آریایی و"هند و ایرانی" و خدایان پیرامونش همچنین
سایر آئین های دینی اطلاعات سرشاروسودمندی از این متن کهن ایرانی در اختیار
محققان قرارمی گیرد.
پس از یشت سیزدهم (فَروَشی یشت) این یشت بلندترین یشت هاست.


بخش هایی فشرده ازمتن مهریشت به روایت اوستا:

" اهورا مزدا به زرتشت گفت: هنگامی که مهر دارنده دشت های فراخ را آفریدم در
ستایش و اعتباراو را هم سنگ و هم تراز خود قرار دادم. مهر کسانی را که به او
دروغ گویند و به نامش پیمان بندند که بدان وفا نکنند در سراسر قلمرو مملکت هر
جایی که باشند تعقیب کرده و به کیفر میرساند پیمانی که بسته میشود محترم است
چه پیمان با یک مزدا پرست باشد و چه پیمان با یک دروغ پرست.

برای فروشکوهش مهر را می ستائیم با نیایش های بلند آوا که دارنده ی دشت های
فراخ و نگاهبان ممالک آریایی است و در این سرزمین های ایرانی آرامش، بخشش
و برکت به وجود می آورد. دشواری ها را چاره می سازد. سعادت و پیروزی برای
مردم ارمغان می آورد. چون اوست دلیر و کسی که در همه جا هست و در خور و
سزاوار ستایش و بزرگداشت است . میان همه ایزدان نیرومند ترین است. او از تمیز
کردار مردم به خوبی آگاه است. هزار گوش برای شنیدن و هزار چسم برای دیدن
دارد و از فرازنای آسمان همواره بیدار و ناظر اعمال مردم است.

مهر ایزدی است که از هر پیمانی به راستی آگاه است. نخستین ایزد مینوی است که
پیش از خورشید جاودانی و تیزاسب، از فراز نای کوی هَرا*- سربر می کشد و با
جامه زرین و زینت هایش از آن بلندی کوه به نگرش همه کشورهای آریایی میپردازد.

مهرقابل ستایش است که سخن ها را به راستی هدایت کند. او را میستائیم که بخشنده
سود و ثروت است و پیکرش تجسم کلام مقدس. دلیروجنگاور است . ناراست گرایان
را بر می اندازد و در عوض به کسانی که پاس وی را نگاه دارند در کشور نظام و
قدرت و پیروزی پدید می آورد، اما باز هم نیروی انتقامش دشمنان را تعقیب می کند
و هر چه هم که نیرومند باشند پیروزی را هیچ گاه شاهد نخواهند بود. (کردۀ 7)

ای مهر این سرود های ما را بشنو. ستایش و عبادت ما را بپذیر. کام مارا روا کن. فدیه
و نیازمان را بپذیر میان این جمع دوستار فرود آی- چون پیمانت برای شادی پیروان
استواراست. اینک کام هایمان را بر آر آنچه خواستاریم: پیروزی- کامرانی - بخشش -
نیکنامی - آسایش وجدان درک دانش و علم و تمیز کامل است در حقایق تا در سایه این
بخشش ها و نیروها بر دشمنانمان پیروز شویم وتا آنکه آنان را بر آفکنیم تا که دیویسنان
را جادوان را و پری ها را نابود سازیم. (کردۀ 8)
هرگاه ناله شکایت و گله مندی مهر آئینی بلند شود این صدا همه جا پیچیده و به گوش مهر
میرسد آنگاه مهر به یاری فرا میرسد.



*کوه هَرا - هَربُرز - البرز


منبع: اوستا کهن ترین گنجینه مکتوب ایران باستان/ترجمه و پژوهش هاشم رضی
یزدان شناسی در دین زرتشتی